هیچ محصولی در سبد خرید نیست.

آموزش پروپوزال نویسی

آموزش پروپوزال نویسی

آموزش پروپوزال نویسی – نحوه نگارش پروپوزال 1

نتایج تحقیق موسسه REOPA درباره پروپوزال های تحقیقاتی:

  • 38 درصد پروپوزالها نوشته شده رد مي شوند، 46 درصد براي بازنگري بازگردانده مي شوند و تنها 16 درصد پذيرفته مي شوند.
  •  
  • 71 درصد عناوين، مطلوب ارزيابي نشدند و تنها 29 درصد رضايتبخش بوده اند.
  •  
  • 72 درصد مقدمه ها رضايتبخش نبوده اند 49 درصد وضوح و تمرکز نداشته اند.
  •  
  • فقط 16 درصد از آنها بيان مسئله را به خوبي نوشته اند.
  •  
  • تنها 29 درصد موارد اهداف تحقيق را به روشني بيان نموده اند.

پروپوزال يا طرح تحقيق ، پيش نويس پ‍ژوهشي است كه شما مي بايست براي اخذ مدرك تحصيلي خود انجام دهيد. در پروپوزال ، شما به معرفي موضوعي كه براي پايان نامه خود انتخاب كرده ايد ، توضيح اهميت آن موضوع ، ذكر پ‍‍ژوهش هايي كه در گذشته در اين باره صورت گرفته ، و نتايجي كه فكر مي كنيد از تحقيق خواهيد گرفت می پردازيد. هم چنين روش يا روش هايي كه در پژوهش از آن ها بهره خواهيد گرفت را ذكر مي كنيد.

شكل پروپوزال بنا بر هدفي كه از آن داريد و يا به مقتضاي رشته تحصيلي شما مي تواند قدري متغير باشد. اما شكل بندي بنيادين آن ، همواره بايد شامل عنوان بندي های مشابه و بخش هاي زير باشد :

1- موضوع تحقيق ( Project Title )

ذيل اين عنوان مي بايست عنوان دقيق تحقيق خود را ذكر كنيد. براي مثال :

Project Title: Women Role in Southeast Thailand

2- توضيح موضوع و اهميت آن ( Importance and Statement of Topic )

در اين بخش مي بايست جوانب موضوع ، چگونگي ارتباط آن با رشته تحصيلي مورد نظر ، و اهميت موضوع به لحاظ علمي و كاربردي را توضيح دهيد. روشن کنید چرا این موضوع باید برای استاد راهنمای بالقوه ی شما جذاب باشد؟ چه مشکل یا مساله ی جدیدی را می خواهید مطرح کنید؟ و چرا حل آن مهم است؟

3- ادبيات تحقيق و پژوهش هاي مرتبط ( Review of Literature and Relevant Topics)

زير اين عنوان ، بايد توضيح مختصر اما جامعی همراه با رفرنس دهی صحیح آکادمیک (استاندارد هاروارد) درباره پژوهش هايي كه پيش از شما روي اين موضوع و موضوعات نزديك به آن انجام شده بدهيد. در اين بخش در واقع بايد به ذكر پژوهش هايي بپردازيد كه شما قصد داريد يافته هاي آن ها را تكميل كنيد ، اشتباهات آن ها را رفع نماييد و يا نتايج آن ها را رد كنيد. این قسمت باید به استاد راهنمای بالقوه ی شما اثبات کند که شما مطالعه و احاطه ی کافی به مطلبی که موضوع پژوهش است را دارید. بیشترین استفاده از منابع تحقیق (که در قسمت آخر می آیند)، چه کتاب باشند چه مقاله، نشریه، ویدئو یا هر مورد دیگر، در این قسمت انجام می شود.

4- اهداف و فرضيه ها ( Aims and Hypothesizes )

در اين بخش بايد به ذكر نتايجي بپردازيد كه فكر مي كنيد از تحقيق خواهيد گرفت. توضيح دهيد كه از انجام تحقيق چه هدفي داريد؟ به كدام سمت حركت مي كنيد؟ و فكر مي كنيد به كجا خواهيد رسيد؟ چه گزاره هایی را ممکن است رد یا اثبات کنید؟ باز هم توضیح دهید پژوهش شما دقیقاً چه کارآیی (هایی) خواهد داشت.

5- روش ها و ابزار هاي تحقيق ( Methodology )

در اين قسمت توضيح دهيد كه در انجام پروژه از چه روش هاي علمي سود خواهيد برد و چه ابزارهايي را براي رسيدن به اهداف تحقيق به خدمت خواهيد گرفت. این ها می بایست روش های استاندارد تحقیق باشند که در مورد خاص تحقیق شما کاربرد دارند.

6- منابع( References )

فهرستي از منابعي كه در نوشتن پروپوزال از آنها استفاده کرده اید، پایه ی مطالعات قبلی شما هستند یا اینکه فكر مي كنيد از آن ها استفاده خواهيد كرد را الفبايي و منظم كنيد و در اين بخش بياوريد. رفرنس دهی می بایست با استاندارد هاروارد منطبق باشد.

نكات مهم

1- پروپوزال را با موضوع شروع نكنيد، بلكه عنواني مانند مثال زير را در روي جلد بياوريد و بعد متن پروپوزال را بنويسيد :

A PhD / Master Dissertation Proposal Presented to

The Department of Gerontology

Faculty of Gerontology

University Putra Malaysia

Presented By : Maryam Mobini

2- اين نكات را در مورد انتخاب و نگارش تيتر پروژه رعايت كنيد :

الف ) سعي كنيد موضوع روشن و ساده باشد. از خوشگل كردن عنوان تحقيق خودداري كنيد !

ب ) عنوان پروژه را به صورت خلاصه اي فشرده از آن چه در ذهن داريد در نظر بگيريد. سعي كنيد با همان يك جمله عنوان پروژه بتوانيد چارچوب كلي تحقيق و هدف هايتان را به خواننده منتقل كنيد. عنوان كار شما بايد كاملاً مشخص كند كه شما مي خواهيد چه چيز را و در چه شرايطي مطالعه كنيد.

پ ) در جمله بندي عنوان پروژه دقت كنيد تا چيدمان آن طوري باشد كه آن چه اصل موضوع تحقيق شماست از فرع آن قابل تشخيص باشد. به اين دو مثال دقت كنيد:

1- Red-haired Musicians and Their Preferences for Music Style

2- Music Style Preferences of Red-haired Musicians

در اين جا هر دو جمله ظاهراً يك مفهوم را منتقل مي كنند:”سليقه موزيسين هاي مو قرمز در انتخاب سبک موسيقي” . اما عملاً تفاوتي بين اين دو وجود دارد و آن هم اين است كه در جمله اول ، تعبير خواننده اين است كه توجه بيشتر ما به موزيسين هاي مو قرمز است و ما اول موزيسين هاي مو قرمز را بررسي مي كنيم و بعد به سليقه موسيقيايي آن ها مي پردازيم. اما در جمله دوم بر عكس ، اولويت به سبك هاي موسيقي و سليقه موسيقيايي داده شده و موزيسين هاي مو قرمز در درجه دوم قرار دارند.

ت ) سعي كنيد كلمات اضافي را از عنوان پروژه حذف كنيد . دو مثال زير در واقع يكي هستند ، اما شماره 2 مقبوليت بيشتري دارد :

1- The Systematic Development which has occurred during last 50 years and has Changed the face of Southeast Asia

2- Changes and Development in Southeast Asia

ث) در هنگام انتخاب موضوع توجه کنید که موضوع تحقیق شما باید برای کسی که پروپوزال را بررسی می کند جذاب باشد و استفاده از بودجه ی دولتی جهت انجام آن پروژه معقول به نظر برسد. به عنوان مثال اگر موضوع تحقیق شما در مورد ایران باشد، برای دولت مالزی سرمایه گذاری روی شما به عنوان دانشجو هیچ گونه توجیهی ندارد. پس سعی کنید موضوعی انتخاب کنید که در مورد مسائل کلی یا در زمینه ی مسائل مربوط به کشور مالزی باشد.
3- در مورد (1)هدف هايي كه از تحقيق داريد و (2) ابژه اي كه براي مطالعه انتخاب كرده ايد (Objectives) حتماً دقت كنيد كه در رابطه كامل با هم باشند و در نگارش پروپوزال سعي كنيد كه اين رابطه را به خوبي نمايش دهید.

4- در زمينه چگونگي انتخاب روش تحقيق نيز ، وضع به همين ترتيب است. سعي كنيد مناسب ترين ، عملي ترين ، علمي ترين و هم خوان ترين روش را براي پژوهش مورد نظرتان انتخاب كنيد.

5- پروپوزال را تميز و با بخش بندي مناسب تحويل دهيد. سعي كنيد مرز بين عنوان ها مشخص باشد و مطالب را بر روي 1 روي كاغذ A4 تايپ كنيد.

6- حجم پروپوزال میبایست برای دوره های کارشناسی ارشد حداقل 5 صفحه و برای دکتری حداقل 8 صفحه باشد. در این میان حداقل یک صفحه به ادبیات تحقیق و حداقل یک صفحه به منابع تحقیق اختصاص دهید. سعی کنید از منابع جدید و به روز (حداقل از سال 2000 به بعد) استفاده نمایید و همه ی منابع پروژه فارسی زبان نباشند. هم چنین توجه بفرمایید فونت استاندارد برای متن پروپوزالTimes and New Romans با سایز 12 است.

7- از نوشتن موارد اضافه در پروپوزال ، مثل عريضه نويسي براي استاد راهنما و غيره ، جداً خودداري كنيد. از توضيح اضافه هم پرهيز كنيد.

8- در مورد نگارش انگليسي ، حتماً درباره متن پروپوزال با يك مترجم و يا كسي كه انگليسي ادبي را به خوبي مي داند مشورت كنيد. متن پروپوزال می بایست به لحاظ علمی و ادبی هیچ غلطی نداشته باشد.

9- پروپوزال را جدي بگيريد! سنجش علمي شما در واقع فقط از طريق پروپوزال ميسر است . پس تمام تلاش و دانش خود را براي تنظيم آن به كار بگيريد.

آموزش پروپوزال نویسی – نحوه نگارش پروپوزال 2

شیوه نگارش طرحنامه پژوهشی (پروپوزال)

 

بسیاري از دانشجویان و پژوهشگران تازهکار، درك درستی از معنا، کارکرد و اهمیت پروپوزال پژوهشی ندارند.کیفیت پژوهش، نسبت مستقیمی با کیفیت پروپوزال دارد. پروپوزال بد حتی اگر به تصویب هم برسد، پروژه را خراب می کند. پروپوزال خوب، برعکس نه تنها موفقیت پروژه را نوید میدهد، بلکه کمیته پروژه را نیز در به رسمیت شناختن شما به عنوان پژوهشگري توانا تحت تأثیر قرار میدهد. هدف از پروپزال پژوهشی آن است که دیگران باور کنند که شما قصد انجام پروژه پژوهشی ارزشمندي را در سر دارید و شایسته انجام آن هستید و برنامه کاري مناسبی براي تکمیل آن دارید. اصولاً هر پروپوزال پژوهشی باید همه عناصر کلیدي مندرج در فرآیند پژوهشی را داشته باشد و اطلاعاتی کافی را به خواننده بدهد تا بتواند به ارزیابی پژوهش پیشنهادي بپردازد.

 

همه پروپوزالهاي پژوهشی، صرف نظر از حوزه پژوهش و روشی که براي انجام آن بر میگزینند، باید به سه پرسش زیر پاسخ دهند:

 

-1 آنچه که میخواهید انجام دهید، چیست؟

 

-2 چرا میخواهید آن را انجام دهید؟

 

-3 چگونه آن را انجام خواهید داد؟

 

پروپوزال باید حاوي اطلاعاتی باشد که خوانندگانش متقاعد شوند که شما ایده پژوهشی مهمی در سر دارید، دریافت درستی از ادبیات موضوع و مباحث مهم مربوط به آن دارید و در نهایت آنکه روش شما روشی معتبر است.

 

کیفیت پروپوزال پژوهشی شما نه تنها به کیفیت پروژه پیشنهادي، بلکه به چگونگی نگارش پروپوزال شما بستگی دارد. این خطر وجود دارد که یک پروژه پژوهشی خوب به دلیل آنکه پروپوزال آن نگارش خوبی ندارد، رد شود. از این رو، به صلاح است که نگارش شما منسجم، روشن و برانگیزاننده باشد. هدف از این موضوع، تمرکز شیوه نگارشی پروپوزال است و نه نحوه بسط ایدههاي پژوهشی.

 

عنوان

 

عنوان پژوهشی باید مختصر و توصیفگر باشد. براي مثال میتوان عبارت “پژوهشی درباره ……” را به کار نبرد. عنوانها اغلب بر حسب کارکرد پژوهش بیان می شوند، زیرا چنین عنوانهایی به روشنی نشان دهنده متغیرهاي مستقل و وابسته هستند. با وجود این، در صورت امکان، عنوانی روشنگر و جذاب انتخاب کنید. یک عنوان خوب نه تنها توجه خواننده را جلب میکند، بلکه باعث میشود او جهتگیري مثبتی به پروپوزال پیدا کند.

 

چکیده

 

چکیده خلاصه کوتاهی از کل پروپوزال است که نباید بیش از حدود 300 کلمه باشد. چکیده باید شامل بیان مسئله، ضرورت پژوهش، فرضیه(در صورت وجود)، روش و یافتههاي اصلی پژوهش باشد. توصیف روش میتواند شامل طراحی، روال کار، نمونهگیري و ابزار مورد استفاده باشد.

 

مقدمه

 

هدف اصلی از نگارش مقدمه، ایجاد پیشینه یا بستر لازم براي مسئله پژوهشی شماست. چگونگی صورتبندي مسئله پژوهش، شاید بزرگترین مشکل نگارش پروپوزال باشد. اگر مسئله پژوهش در بستر ادبیاتی عام و پریشان شکل گرفته باشد، در آن صورت بی مایه و غیرجالب مینماید، اما اگر همان مسئله در بستر حوزه پژوهشی بسیار دقیق و روزآمدي جاي گرفته باشد، آنگاه اهمیتش آشکار خواهد شد.

 

متأسفانه قانون خاصی براي چگونگی نگارش پاراگراف آغازین که هم جالب و هم روشنگر باشد، وجود ندارد. این امرتا حدود زیادي به خلاقیت شما و عمق درکی که از جوانب مسئله دارید بستگی دارد، و اینکه تا چه حدي میتوانید به نحوي روشن، به مسئله پژوهش بیندیشید.

 

با وجود این، بکوشید نخست مسئله پژوهش خود را یا بر بستري از حوزهاي داغ و امروزي جاي دهید یا بر حوزهاي قدیمیتر که هنوز زنده و مورد توجه است.

 

دوم آنکه لازم است پیشینه تاریخی مختصر اما درخوري به دست دهید. سوم آنکه، بستري امروزین فراهم آورید چنانکه در چنین بستري، مسئله پژوهش پیشنهادي شما جایگاهی محوري پیدا کند و در نهایت باید بازیگران کلیدي را شناسایی کنید و به مربوطترین و نمایانندهترین موارد و مطالب منتشر شده اشاره کنید. خلاصه آنکه بکوشید مسئله پژوهشتان را تا حد امکان برجسته سازید و در عین حال اهمیتش را توضیح دهید.

 

مقدمه معمولاً با عبارتی کلی درباره حوزه مسئله پژوهش و تمرکز بر مسئلهاي خاص آغاز میشود. به دنبال آن نیز توجیه یا دلیل منطقی پرداختن به چنین مطالعهاي میآید. مقدمه معمولاً موارد زیر را در بر میگیرد:

 

-1 بیان مسئله پژوهش، که اغلب با عنوان هدف از پژوهش نیز نام برده می شود.

 

-2 فراهم آوردن بستر وآرایش صحنه براي مسئله پژوهشتان، به نحوي که ضرورت و اهمیت آن را نشان دهد.

 

-3 ارائه دلیل منطقی مطالعه پیشنهادي و نشان دادن چرایی ارزشمندي انجام آن.

 

-4 شرح مختصر مباحث عمده و مسائل فرعیاي که پژوهشی به آنها میپردازد.

 

-5 شناسایی متغیرهاي مستقل و وابسته آزمایش یا مشخص کردن پدیدهاي که میخواهید مطالعه کنید.

 

-6 بیان فرضیه یا نظریه(اگر وجود دارد). در پژوهشهاي اکتشافی یا پدیدار شناختی، نیازي به داشتن فرضیه نیست(لطفاً فرضیه را با گمانههاي آماري بی اهمیت اشتباه نگیرید).

 

-7 تعیین حدود یا مرزهاي پژوهش پیشنهادي براي رسیدن به تمرکزي روشن.

 

-8 ارائه تعاریفی از مفاهیم کلیدي(این مورد اختیاري است).

 
 

مرور ادبیات پژوهش

 

گاهی مرور ادبیات پژوهش در بخش مقدمه جاي میگیرد. با وجود این، بیشتر تصمیمگیران و تصویبکنندگان پروپوزالها ترجیح میدهند بخش جداگانهاي به این امر اختصاص یابد که در آن، مروري کلی بر ادبیات پژوهش انجام شده باشد. مرور ادبیات پژوهش کارکردهاي مهمی دارد از جمله:

 

-1 این اطمینان را فراهم میآورد که شما آنچه را که پیش از این گفته شده است، تکرار نخواهید کرد.

 

-2 به کسانی که شالوده پژوهش شما را بنیان نهادهاند، اعتبار میبخشید.

 

-3 دانش شما را پیرامون مسئله پژوهشی، نشان میدهد.

 

-4 درك شما را از مباحث پژوهشی و نظري مربوط به مسئله پژوهش نشان میدهد.

 

-5 توانایی شما را در ارزیابی انتقادي اطلاعات ادبیات مربوط به موضوع، آشکار میکند.

 

-6 توانایی شما را در ترکیب و سنتز ادبیات موجود نشان میدهد.

 

-7 دریافتهاي نظري جدید به دست میدهد یا الگوي جدید ارائه میکند که همان چهارچوب مفهومی پژوهشتان است.

 

-8 خوانندهتان را متقاعد میکند که پژوهش، پیشنهادي در غنیسازي ادبیات موضوع مشارکتی مهم و بنیادي خواهد داشت(یعنی مشکل نظري مهمی را حل یا شکاف بزرگی را در ادبیات مورد نظر پر میکند).

 

بیشتر پژوهشگران تازهکار در مرور ادبیات تحقیق، دچار این مشکلات هستند:

 

-1 فقدان سامان و ساختار

 

-2 فقدان تمرکز، وحدت و انسجام

 

-3 تکراري بودن

 

-4 کوتاهی در ذکر مقالات و آثار پر نفوذ

 

-5 ناتوانی در همراهی با پیشرفت هاي جدید

 

-6 ناتوانی در ارزیابی انتقادي مقالات و آثار ذکر شده

 

-7 ذکر منابع نامربوط و نامعتبر

 

-8 وابستگی بیش از حد به منابع دست دوم

 
 

در صورت وجود هر یک از نقایص بالا در پروپوزال، بعدها با مشکل مواجه خواهید شد.

 

راههاي گوناگون براي تنظیم ادبیات پژوهش وجود دارد. براي آنکه مرور ادبیات پژوهشتان نظم و انسجام یابد، از تیترهاي فرعی استفاده کنید. براي مثال، پس از اشاره به اهمیت حوزه پژوهشیتان و وضیعت کنونی پیشرفت هاي این حوزه، میتوانید زیر بخشهاي متعددي را به مباحث مرتبط اختصاص دهید. از جمله: الگوهاي نظري، ابزار اندازهگیري، تفاوتهاي فرهنگی و جنسیتی و غیره.

 

به خاطر داشتن این نکته سودمند است که شما میخواهید داستانی براي مخاطبانی نقل کنید. بکوشید این داستان را به گونهاي برانگیزهاننده و درگیرکننده نقل کنید، حوصله آنان را سر نبرید، زیرا ممکن است منجر به رد پروپوزال احتمالاً ارزشمند شما شود.(فراموش نکنید که ارزیابان پروپزال ما نیز به هر حال انسان هستند).

 

روش

 

بخش روش بسیار مهم است زیرا نشان میدهد که شما چگونه به مسائل پژوهش میپردازید. این بخش نشاندهنده برنامه کاري شماست و فعالیتهاي ضروري براي کامل شدن پروژه را شرح میدهد.

 

اصل راهنماي نگارش بخش روش این است که باید در بردارنده اطلاعات کافی باشد تا خواننده بتواند تعیین کند که آیا روش شما معتبر است یا نه. حتی برخی می گویند که پروپوزال خوب باید واجد چنان جزئیاتی باشد که پژوهشگر صلاحیتدار دیگري نیز بتواند آن پروژه را به انجام برساند.

 

لازم است نشان دهید که از روشهاي جایگزین نیز شناختی کافی دارید، و بر اساس این شناخت به گونهاي از روش خود دفاع کنید که گویی مناسبترین و معتبرترین راه پرداختن به مسئله پژوهشی است.

 

لطفاً توجه داشته باشید که ممکن است روش پژوهش کیفی بهترین پاسخ را به مسئله پژوهشیتان بدهد. اما از آنجا که جریان غالب پژوهشگري هنوز هم علیه پژوهشهاي کیفی به ویژه انواع پدیدار شناختی آن دچار پیشداوري است، لازم است که روش کیفیتان را به خوبی توجیه کنید. علاوه بر این چون تحلیل کیفی ملاكها و رسوم چندان تثبیت شده و پذیرفته شدهاي ندارد، بخش روش پروپزال شما باید بسیار پرداختهتر و پختهتر از آنچه که در سنتپژوهشیهاي کمی نیز است باشد.

 

مهمتر آنکه، فرایند گردآوري دادهها در پژوهشهاي کیفی در مقایسه با پژوهشهاي کمی تأثیر بسیار بیشتري بر نتایج پژوهش میگذارد. به همین دلیل توصیف چگونگی جمعآوري و تحلیل دادهها، توجه و دقت بسیاري میطلبد (شیوه نگارش بخش روش براي پژوهشهاي کیفی، موضوعی است در خور مقالهاي دیگر).

 

اما بخش روش در پژوهشهاي کمی عموماً باید داراي بخشهاي زیر باشد:

 

-1 طراحی- آیا روش شما مطالعهاي پرسشنامهاي است یا تجربهاي آزمایشگاهی؟ کدام گزینه را برمیگزینید؟

 

-2 سوژهها یا نمونهها – چه کسانی در بررسی شما مشارکت میکنند؟ از چه نوع نمونهگیري استفاده میکنید؟

 

-3 ابزار – چه نوع ابزار اندازهگیري یا پرسشنامه را بکار میبرید؟ آیا آنها را انتخاب میکنید؟ آیا آنها معتبر و قابل اعتمادند؟

 

-4 روال بررسی – چه برنامهاي براي انجام بررسیتان دارید؟ چه فعالیتهایی خواهید کرد؟چقدر طول خواهد کشید؟

 

نتایج

 

روشن است که در مرحله پروپوزال، نتیجهاي نمیتوانید داشته باشید. اما لازم است که تصویري از نوع دادههایی که میخواهید گرد آورید، و شیوههاي آمارگیرياي که به کار خواهید برد داشته باشید تا بتوانید به مسئله پژوهش پاسخ دهید یا فرضیهتان را به محک آزمایش درآورید.

 

برآورد زمان و هزینه

 

ملاكها و معیارهاي چندان دقیقی براي تعیین زمان و هزینه مورد نیاز پژوهش در پروپوزال وجود ندارد. اما یک اصل مهم در این زمینه وجود دارد و آن این است که زمان و هزینه پیشنهادي تا حد امکان باید با ذکر جزئیات و زیربخشهاي متناسب با کل پژوهش ذکر شود. به عنوان مثال میتوان کل پژوهش را به سه یا چهار مرحله تقسیم کرد، بدین گونه: مرحله اول: تعیین جامعه آماري و نمونهها، مرحله دوم : تنظیم پرسشنامه (یا آماده سازي لوازم آزمایش)،

 

مرحله سوم : پیمایش، مرحله چهارم : تحلیل دادهها و نتیجهگیري. به نسبت حجم جامعه آماري و تعداد همکاران طرح میتوان زمانی را به هر یک از این مراحل اختصاص داد و آن را در جدولی که امکان مقایسه آسان مراحل در آن وجود دارد تنظیم کرد. براي ارائه بودجه پیشنهادي نیز میتوان یا بر اساس الگوي مرحلهاي اقدام کرد یا بر اساس میزان کاري که مجري یا مجریان طرح بر حسب نفر/ساعت انجام خواهند داد. بهتر است در هر دو حالت، هزینههاي جنبی از قبیل سفر، تجهیزات و غیره نیز به صورت جداگانه ذکر شود.

 

مذاکره

 

پس از پایان نگارش پروپوزال و ارائه آن به هیأت تصمیم گیرنده، بهتر است مذاکرهاي حضوري نیز با آنان براي توجیه و دفاع از پروپوزال انجام شود. بسیار مهم است که خوانندگان شما متقاعد شوند که پژوهش تأثیر بالقوه مهمی بر پیشرفتهاي آن حوزه پژوهش خواهد داشت. لازم است حس اشتیاق و اطمینان خود را بدون بزرگنمایی مزیتهاي پروپوزال، منتقل کنید. به همین دلیل نیز باید به محدودیتها و ضعفهاي پژوهش پیشنهادي اشاره کنید که البته بهمرور زمان بر طرف خواهد شد.

 

خطاهاي رایج در پروپوزال نویسی

 

-1 ناتوانی در ارائه بستري مناسب براي تنظیم مسئله پژوهش.

 

-2 ضعف در تعیین شرایط محدود کننده پژوهش.

 

-3 ضعف در ذکر منابع راهنما.

 

-4 ناتوانی در ارائه درست نحوه مشارکت نظري و تجربی دیگر پژوهشگران.

 

-5 ضعف در تمرکز بر مسئله پژوهش.

 

-6 ضعف در پردازش استدلالهایی منسجم و متقاعد کننده براي پژوهش پیشنهادي.

 

-7 طولانی کردن موضوعات کماهمیت و ایجاز موضوعات مهم .

 

-8 این شاخ و آن شاخ پریدن – سرك کشیدن به هر جا بدون جهتگیري خاص.

 

-9 خطاهاي متعدد در نقل قول ها و ارجاعات نادرست.

 

-10 کوتاهی یا بلندي بیش از حد.

 

-11 نگارش شلخته و بی سامان

 

منظور راهنمايي دانشجويان و هماهنگي در تدوين طرح پيشنهادي پايان نامه (پروپوزال) در جلسات متعدد شوراي تحصيلات تکميلي دانشکده بحث و تبادل نظر شد و پس از نظرخواهي از همکاران محترم هيات علمي در گروههاي آموزشي سرانجام طرح پيشنهادي و دستورالعمل تدوين آن در جلسه شوراي تحصيلات تکميلي دانشکده مورخ 16/4/86  به تصويب رسيد.

1_ خط طرح

_ خط متن پايان‌نامه و نام استادان راهنما و مشاور و دانشجو و …. (نازنين نازك 13)

_ عنوان رساله (نازنين سياه 13)

_ کليد واژه‌ها (نازنين سياه 13)

عنوانهاي طرح پيشنهادي مثل کليد واژه ها، تبيين مساله پژوهشي و اهميت آن، اهداف و … (نازنين سياه 13)

در بند الف _ بايد مشخصات خواسته شده به طور دقيق و کامل نوشته شود.

_ در بند ب _ نوشتن عنوان پايان نامه به دو زبان فارسي و انگليسي الزامي است. اما نوشتن عنوان عربي با صلاحديد استاد راهنما و شوراي تحصيلات تکميلي گروه خواهد بود.

_ در بند ج _ نوع تحقيق بر اساس تعاريف زير مشخص مي شود.

1_ تحقيق بنيادي: تحقيقي است که در جستجوي کشف حقايق و واقعيتها و شناخت پديده ها و اشياء است و روابط علمي را کشف مي نمايد و به تبيين ويژگيها و صفات يك واقعيت مي‌پردازد. با انديشه و تفکر منطقي سر و کار دارد. به سخن ديگر تحقيق بنيادي شرح و تبيين يک تفکر يا پايه گذار انديشه هاي جديد است.

2_ تحقيق توسعه‌اي: پژوهشي است که با هدف گسترش مرزهاي دانش عمومي بشر صورت مي گيرد بنابراين هر يک از موضوعاتي که در حوزه علوم انساني و تجربي بتواند به گسترش اين علوم کمک نمايد و به شرح و تبيين آن بپردازد و وجوه ناشناخته آن را روشن کند در حوزه تحقيقات توسعه اي جاي مي گيرد.

3_ تحقيق کاربردي: تحقيقي است که به منظور حل مشکل يا معضل خاص علمي يا اجتماعي انجام مي گيرد. تحقيق کاربردي بايد به صورت روشن و مشخص در کارگاه يا کارخانه يا جامعه مورد استفاده قرار گيرد.

در بند د _ مشخصات استادان راهنما و مشاور، سمت، گروه آموزشي، رتبه و تخصص بايد دقيقاً ذكر شود. در بخش ملاحظات نام دانشگاه يا محل خدمت استادان راهنما يا مشاوري كه عضو هيات علمي دانشگاه اصفهان نيستند مشخص گردد.

هـ) کليد واژه‌ها

کليد واژه نمايش مفاهيم اساسي و محوري موضوع پژوهشي است که در قالب واژه ها، ترکيبات يا اصطلاحات معين نوشته مي شود. اين واژگان کليدي اغلب تعاريف مشخص و روشني دارد که بايد از منابع معتبر اخذ شود و اين مآخذ در پايان تعاريف ذکر گردد (مولف: سال، ص ). در صورتي که تعريفي براي اين واژگان در منابع و مآخذ معتبر يافت نشود دانشجو با هماهنگي استاد راهنما تعاريف روشن و دقيقي از آن به دست مي دهد. هدف از ذکر کليده واژه سهولت در جستجوي رايانه اي براي راهنمايي استفاده کنندگان از موضوع پايان نامه است. بنابراين ذکر مهمترين منبع اين واژگان کليدي که بين 4 تا 7 خواهد بود ضروري است. لاتين كليد واژه‌ها در پرانتز در مقابل آن بايد نوشته شود.

تذکر 1: اسمهاي خاص مانند نام انسانها يا مکانها در صورتي که در عنوان رساله آمده باشد ضرورتاً جزو کليد واژه ها قرار مي گيرد.

تذکر 2: برخي از واژگان کليدي که براي خوانندگان کاملاً آشنا و مشخص است مانند واژه مقدس قرآن و ايران نيازي به تعريف ندارد.

و) تبيين مساله پژوهشي و اهميت آن

در اين قسمت ابتدا موضوع پيشنهادي به طور موجز و جامع شرح و تبيين مي شود. اين شرح بايد به گونه‌اي باشد که خواننده با مطالعه آن بتواند با کليات موضوع پايان نامه آشنايي پيدا کند. بنابراين در اين شرح بايد همه جوانب مهم در نظر گرفته شود. به سخن ديگر در تبيين مسأله پژوهشي به موضوع رساله به عنوان مسأله اصلي و مهم بايد توجه خاصي شود تا خواننده به برخي بر پيچيدگي كلي موضوع پي ببرد. پس از شرح موضوع بايد اهميت و ارزش آن به گونه اي بيان شود که بتواند پاسخگوي پرسشهاي احتمالي درباره دليل يا دلايل انتخاب موضوع پايان نامه باشد.

ز) اهداف

اهداف اصلي و مهم پايان نامه در يک يا دو بند منطبق با عنوان پايان نامه بيان مي شود.

اهداف اصلي بايد با جهت کلي پايان نامه هماهنگي کامل داشته باشد به طوري که از مجموع عنوان و اهداف بتوان به محتواي کلي پايان نامه پي برد.

هر رساله اهداف جزئي نيز دارد که اين اهداف بر اساس فصل هاي مختلف در سه يا چهار بند تبيين مي‌شود.

ح) فرضيات يا پرسشهاي تحقيق

فرضيات يا پرسشها بايد در راستاي اهداف تبيين شود.

فرضيه عبارت است از حدس يا گمان انديشمندانه درباره ماهيت، چگونگي و روابط بين پديده ها، اشياء و متغيرها که محقق را در تشخيص نزديکترين و محتمل ترين آنها براي کشف مجهول کمک مي نمايد. بنابراين فرضيه گماني است موقتي که درست بودن يا نبودنش بايد مورد آزمايش قرار گيرد.

فرضيه بر اساس معلومات کلي و شناختهاي قبلي يا تجارب محقق پديد مي آيد (ر. ک. مقدمه اي بر روش تحقيق در علوم انساني. تاليف دکتر محمدرضا حافظ نيا، ص 110) فرضيه ها بايد کوتاه و از انسجام کافي نيز برخوردار باشد و به صورت جمله خبري بيان شود. فرضيه را مي توان با عبارتهايي مانند: «به نظر مي رسد و …» آغاز کرد.

پرسشهاي تحقيق نيز به اجزاء فرضيه ها مي پردازد و پيوسته مسير تحقيق را با عبارتهاي پرسشي جستجو مي کند. پرسش پيوسته انگيزه محقق را براي يافتن مطلوبي مجهول روشن مي کند و به سخن ديگر محقق را براي يافتن مطلوبي مجهول بر مي انگيزد. پرسش ارتباط بين متغيرها را مورد تامل قرار مي دهد.

ط) پيشينه تحقيق

پيشينه تحقيق شرح مختصري از آغاز تحقيقات وادامه آن را در زمينه موضوع مورد پژوهش نشان مي دهد. در پيشينه تحقيق بايد روشن شود که اين پژوهشها چگونه و از کجا شروع شده و تبيين به کجا انجاميده است. پيشينه بايد بند بند (1-2-3) و باجمال با روشن شدن کليات پژوهشهاي ديگران تبيين گردد و سرانجام روشن شود ادامه اين تحقيق در اين رساله توسط محقق چگونه خواهد بود و تفاوت ها و امتيازات آن نسبت به پژوهشهاي انجام شده نيز روشن شود.

پيشينه بايد بر اساس تقدم و تاخر زماني تنظيم شود.

ي) روش تحقيق و مراحل آن

روش تحقيق هر پايان نامه بايد متنانسب با موضوع و ماهيت موضوع و بر اساس رشته تحصيلي به صورت دقيق و علمي مشخص شود. اين روش بايد بر اساس ديدگاههاي صاحب نظران در کتابهاي روش تحقيق هر رشته منطبق باشد.

ك) منابع و مآخذ

در اين بخش بايد منابع اصلي و مآخذ معتبر بدين ترتيب و به صورت الفبايي ذکر شود.

شهرت، نام، سال چاپ، نام کتاب، مترجم يا مصحح، محل نشر، نام انتشارات، نوبت چاپ

تذکر1: ذکر شماره ترتيب براي منابع و مآخذ ضرورتي ندارد.

تذكر2: در صفحه آخر بايد نام استادان راهنما و مشاور و نام دانشجو و نام كليه امضا‌ كنندگان تايپ شود.

ل) هزينه‌هاي تحقيق

در صورت نياز به مواد مصرفي و وسايل خاص، دانشجو مي‌تواند هزينه‌هاي آن را در يك برگ ضميمه نمايد. اين هزينه‌ها شامل تايپ و كاغذ و امثال آن و … نمي‌شود. بنابراين از نوشتن اين موارد خودداري شود.

Rounded Rectangle: موضوع پايان نامه آقاي / خانم ………………………… در شوراي تحصيلات تکميلي گروه درتاريخ ……………………… بررسي شد و به تصويب رسيد.                    دكتر …………………..                                                        دكتر ………………..           نماينده تحصيلات تکميلي گروه                                           مدير گروه ………………………Rounded Rectangle: استادان راهنما:                                                     تاريخ و امضا:    استادان مشاور:                                                     تاريخ و امضا:    دانشجو:                                                             تاريخ و امضا:

Rounded Rectangle: موضوع اين پايان‌نامه پس از بحث و بررسي در شوراي تحصيلات تكميلي دانشكده در تاريخ ………………………… به تصويب رسيد.                                                                                                 دكتر ……………………..                                                                                                              معاون پژوهشي و تحصيلات تكميلي                                                                                             دانشكده ادبيات و علوم انساني

تذكر مهم: در اين بخش نيازي به نام و امضاء اعضاي شوراي تحصيلات تکميلي گروه نيست اما صورتجلسه شوراي گروه بايد ضميمه شود.

تذکر مهم: ترتيب عنوانهاي طرح حتما بايد رعايت شود اما تعداد صفحات بستگي به ميزان توضيحات دارد يعني رعايت تعداد صفحات وسطرها ضرورتي ندارد و ذکر هر عنوان بلافاصله بايد بعد از توضيحات عنوان قبلي نوشته شود مثلاً به محض اين که تعاريف کليد واژه‌ها تمام شد بلافاصله بايد تبيين مساله پژوهشي شروع شود، به دنبال آن و بدون فاصله اهداف و … بنابراين حجم هر يک از عنوانها متناسب با نياز هر پايان نامه و با صلاحديد استاد راهنما تعيين مي شود.معمولاً فرم های از پیش تهیه شده ای وجود دارد که دانشجو باید آن را پر کند. پروپوزال يا طرح پایان نامه باید زیر نظر استاد راهنما تدوین شود. با توجه به این که فرم های پروپوزال بخش های یکسان و مشابه فراوانی دارند، توضیحات لازم برای پر کردن هربخش ارایه مي شود. دانشجو بايد فرم طرح پايان نامه يا پروپوزال را تكميل نمايد(پيش نويس) و پس از رویت و هماهنگی با استاد راهنما آن را نهايي نمايد. دقت کنید که برای تدوین فرم پروپوزال نباید بخش هاي اساسي مربوط به تحقيق خالی بماند.
بخش هاي مشترك در فرم هاي طرح پايان نامه هاي دانشگاهي كه حتماً بايد پر شوند و توضيحات آن در ادامه ارايه مي شود.
1. معرفي طرح پايان نامه: نوشتن عنوان پايان نامه به فارسي و انگليسي، رشته و مقطع تحصيلي دانشجو.
2. معرفي دانشجو، اساتيد راهنما و مشاور: نوشتن مشخصات فردي دانشجو، اساتيد راهنما و مشاور.
3. اطلاعات مربوط به پايان نامه: نوشتن زبان پايان نامه(فارسي يا غيرفارسي)، نوع پژوهش از نظر هدف (توضيح در انتخاب روش تحقيق همين فصل)، تعدادواحدپايان نامه و پرسش اصلي تحقيق.
4. بيان مساله: در اين بخش بايد ابعاد و حدود مساله را مشخص كرد و مساله را به طور دقيق معرفي نمود. دانشجو، جنبه هاي مجهول، مبهم و متغيرهاي مربوط به پرسش هاي تحقيق و منظور تحقيق را بيان مي كند. بيان مساله تشريح مشكلات و تعارضاتي است كه در ذهن دانشجو يك پرسش يا سوال اساسي را ايجاد كرده است. در واقع با مرور منطقي دلايل پديدآيي سوالات، در پايان پرسش يا پرسش هاي اصلي تحقيق مطرح مي شود. يكي از مهم ترين مراحل در انجام تحقيق، طرح يك سوال يا پرسش خوب است. پژوهش با سوال شروع و با اقدامات سازمان يافته به جواب منتهي مي شود. محل مناسب براي توضيح دلايل شكل گيري و معرفي اين سوال، بخش بيان مساله است. در بيان مساله بايد به عملي بودن آن توجه شود. مساله بايد اهميت و ارزش كافي براي سرمايه گذاري داشته باشد و بتواند هيات تصميم گيرنده را متقاعد نمايد كه يا در زمينه موردنظر اطلاعاتي وجود ندارد؛ يا اطلاعات اندكي وجود دارد؛ يا اطلاعات موجود اشتباه است؛ و يا چيزهاي جديدي را بر پيكره شناخت موجود خواهد افزود. براي اين منظور در تدوين بيان مساله بايد به يافته ها و اموري استنادكنيد كه مساله هاي برجسته اي را به ميان مي كشند. در بيان مساله بايد بر اساس مستندات و دلايل نشان دهيم كه مساله اي وجود دارد.
5. سوابق مربوط: بيان مختصر سابقه از تحقيقات انجام شده درباره موضوع و نتايج به دست آمده در داخل و خارج از كشور و نظريه هاي علمي موجود درباره موضوع تحقيق مي باشد. در اين بخش بهتر است كه 5 تحقيق جديد فارسي و 5 تحقيق جديد انگليسي در فاصله ده سال گذشته با ذكر منبع و قالبي به شكل : “نام محقق، سال، عنوان، روش نمونه گيري، آزمودني و نتيجه” اقدام گردد.
6. بخش فرضيه ها: فرضيه پاسخي فرضي به مسأله يا پرسش هاي پژوهش است. فرضيه يك پيشنهاد يا پيش بيني منطقي است كه پس از آزمایش و بررسی رد یا قبول مي شود. فرضیه هایی که در تحقیق بیان می شوند باید مانند اهداف مطالعه به طور دقیق، واضح و کامل و با استفاده از واژه های قابل اندازه گیری بیان شوند. كاربرد فرضيه صفر براي آن است كه دانشجو يك پاسخ احتمالي به عنوان شكل مخالف پاسخ خود يا فرضيه صفر را آزمون كند و در اين حالت، دانشجو اعلام مي كند كه فرض صفر رد شده و فرض مقابل آن پذيرفته است.
7. بخش اهداف تحقيق: هدف كلي هر تحقيق همان عنوان منتخب خواهد بود و اهداف ويژه يا اختصاصي، موارد جزيي شده اي است كه محقق را به هدف كلي مي رساند. در هريك از انواع پژوهش ها، اهداف خاصي دنبال مي شود كه آنها بر شكل گيري و چگونگي بيان مساله تاثير مي گذارد و از آن تاثير مي پذيرد. يكي از عوامل موثر بر تعيين هدف پژوهش اين است كه دانشجو با خود بيانديشد كه پس از پايان پژوهش راجع به چه چيزي گزارش خواهد داد.
8. بخش اهميت و ضرورت تحقيق: اين بخش را مي توان در دو محور اهداف كاربردي و ضرورت هاي خاص انجام تحقيق پاسخ داد. در محور اهداف كاربردي بايد نوشت كه نتايج به دست آمده چه كاربردي خواهد داشت. در محور ضرورت هاي خاص انجام تحقيق بايد با بيان تناقض هاو مشكلات به كمك منابع علمي به لزوم تحقيق و كاربردهاي آن اشاره كرد. براي بيان اهميت و ضرورت تحقيق، بايد به دلايل انجام پژوهش در رابطه با مساله مطرح شده اشاره كنيم. همانطور كه در بيان مساله اشاره شد، بايد با استدلال منطقي و در ادامه مساله اي كه مطرح شده، به ضروت اجراي تحقيق و امكان استفاده كاربران احتمالي آن بپردازيم.
9. بخش روش تحقيق: در اينجا بايد به روش تحقيق، جامعه، نمونه و متغيرهاي تحقيق اشاره شود.
10. بخش روش گردآوري اطلاعات: در اينجا بايد شيوه گردآوري اطلاعات بر اساس نوع روش تحقيق منتخب، توضيح داده شود. بر اين اساس شما مي توانيد به روش هاي ميداني، كتابخانه اي(اسنادي)، آزمايشگاهي يا ديگر روش ها اشاره كنيد.
11. بخش ابزارگردآوري اطلاعات: بايد مشخص كرد كه از كدام يك از ابزارهاي پرسشنامه، آزمون، مصاحبه، مشاهده و يا هرگونه سياهه احتمالي استفاده مي كنيد.
12. بخش روش تجزيه و تحليل اطلاعات: در اينجا بايد روش هاي آماري منتخب را معرفي كنيد.
13. جدول زمان بندي مراحل انجام تحقيق: در اين بخش، بايد در يك زمان بندي از تصويب تا دفاع نهايي را مشخص مي كند. اين دوره معمولاً براي پايان نامه هاي كارشناسي ارشد، 6ماهه و براي رساله هاي دكترا يكساله است.
14. بخش فهرست منابع ومآخذ (فارسی وغیر فارسی ) مورد استفاده در پایان نامه: در اینجا باید تنها منابعی نوشته شوند که در بیان مساله و سایر بخش های پروپوزال از آنها استفاده شده است. در این صورت منابع را مي توان با توجه به ملاحظات زير نوشت.
• ابتدا منابع فارسی و سپس منابع انگلیسی بر اساس حروف الفبا تنظیم می شوند.
• شماره و ردیف. نام خانوادگی نویسنده، نام نویسنده(سال انتشار). عنوان کتاب، مقاله، گزارش یا پایان نامه تحصیلی همراه با ذکر عنوان پایان نامه دوره کارشناسی ارشد یا رساله دکترا(این قسمت با حروف ایتالیک و سیاه حروفچینی شود)، نام ناشر، مجله، سمینار یا موسسه علمی که مقاله در آن چاپ شده و یا نام دانشگاهی که پایان نامه در آنجا ارایه گردیده است. شماره مجله یا شماره جلد کتاب. شماره صفحه هایی که مطلب مورد نظر از آنها استخراج شده است(در صورتی که کل منبع موردنظربه عنوان مرجع مورد استفاده قرار گرفته باشد، لزومی به ذکر شماره صفحه ها نیست).
• توجه شود که نام و نام خانوادگی با علامت ویرگول، سال با علامت پرانتز و سپس نقطه، عنوان با علامت نقطه، و انتشارات با شهر نشر و صفحه ها با علامت ویرگول از یکدیگر جدا شوند.
• در صورتی که منبع بیش از یک نفر نویسنده داشت، پس از نوشتن نام هر نویسنده(ابتدا نام خانوادگی بعدکاما و بعد نام) از علامت (؛) برای جداکردن نام ها استفاده می کنیم. اگرمنبع مورد استفاده تعداد نویسندگان زیادی داشت، لازم است اسامی تمامی آنها قید شود.
• در زمینه کتاب ها یا مقالاتی که به یک نویسنده تعلق دارند، رعایت ترتیب زمانی انتشار آنها ضرورت دارد. دراین حالت ابتدا مورد جدیدتر مطرح می شود.
• اگر کتاب ترجمه شده است، نام مترجم پس از نام کتاب به شکل مثال زیربیان شود : بست، جان دبلیو(1373). روش های تحقیق در علوم تربیتی و رفتاری. ترجمه حسن پاشاشریفی؛ نرگس طالقانی. تهران: انتشارات رشد، 23-27
• در صورتی که مقاله از اینترنت یا لوح فشرده انتخاب می شود، منبع نویسی به شکل زيرصورت گیرد: نام خانوادگی، نام نویسنده(سال نشر). عنوان مطلب، تاریخ دریافت، نشانی اینترنتی یا نام لوح فشرده. در مورد مقالاتی که از سایت های اینترنتی استفاده می شود، آدرس سایت به همراه دیگر اطلاعات مانند رفرنس های کتاب و مجله آورده شود.

# # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # #

دیدگاهتان را بنویسید